Welk doel vervulden epoxyharsen in de bouwindustrie en waar moet bij het mengproces rekening mee worden gehouden?

• Toepassingsgebieden van epoxyharsen bij gebouwen
• Waar zijn epoxyharsen van gemaakt?
• Epoxyhars verwerken en waar men op moet letten:
• Fouten vermijden bij de productie van epoxyharsmengsels
• Verwerkingsvormen van epoxyharsen
• De juiste mengtechniek voor epoxyhars-gebonden materiaal
• Gebruikte producten

Epoxyharsen, of reactieharsen, worden bij veel bouwwerkzaamheden gebruikt. Ze worden meestal gebruikt als de mechanische of chemische weerstand van onderdelen en oppervlakken belangrijk is. In het dagelijks leven worden epoxyharstoepassingen vaak aangetroffen op het gebied van oppervlaktebescherming als coatings, bijvoorbeeld in parkeergarages. EP-harsen worden ook vaak gebruikt bij klassieke betonrenovatie, voor het vullen van scheuren of het herprofileren van onderdelen. Daarnaast bevatten chemische producten voor de bouw, zoals reactieharslijmen voor tegels of estrikproducten, ook componenten van epoxyharsen om een grotere hechting of flexibiliteit te bereiken.

Epoxyharsmortels worden op verschillende gebieden gebruikt vanwege hun uitstekende eigenschappen. Hier zijn enkele van de meest voorkomende toepassingen:

1. Industriële vloeren: Door hun hoge chemische weerstand en mechanische sterkte zijn epoxyharsmortels ideaal voor industriële vloeren die worden blootgesteld aan zware belastingen.
   Epoxyhars is ook een ideaal bouwmateriaal voor keldervloeren en kelders omdat het bestand is tegen vocht.
    
2. Reparatie van beton: Epoxyharsmortels zijn ideaal voor het repareren en renoveren van beschadigde betonnen onderdelen, omdat ze een sterke hechting, snelle uitharding en een vrijwel krimpvrij resultaat bieden. EP-mortel biedt een hoge temperatuurbestendigheid en is vorstbestendig, tot bepaalde grenzen. Dankzij de uitstekende hechting is de mortel ideaal voor renovaties buitenshuis waarbij de vloer wordt blootgesteld aan extreme temperatuurverschillen.
    
3. Voegmortel: Epoxyharsmortels worden gebruikt als grout in ruimtes die blootstaan aan hoge belasting, zoals laboratoria, commerciële keukens, zwembaden of industriële faciliteiten. Naast de hoge bestendigheid tegen chemicaliën, temperatuurschommelingen en vocht wordt het materiaal ook gekenmerkt door hoge belastingen en een hoge ondoordringbaarheid.
    
4. EP-coatings: Ze dienen als oppervlaktebescherming, vooral bij mechanische en chemische invloeden zoals in parkeergarages, winkelcentra, productie- of logistieke gebieden. De toevoeging van kleurpigmenten of brickmateriaal opent ook een brede waaier aan ontwerpmogelijkheden. 
    
5. Lijmen: Door hun sterke kleefeigenschappen worden ze ook gebruikt als lijmen in de bouwindustrie.
    
6. Decoratieve toepassingen: In woonruimtes worden ze ook gebruikt als decoratieve vloerbedekking, omdat ze verkrijgbaar zijn in verschillende kleuren en oppervlaktestructuren. Epoxyharscoatings worden ook vaak gebruikt voor garages, omdat ze gemakkelijk te reinigen zijn.

Epoxyharsmortel bestaat uit verschillende componenten:

1. Epoxyhars: Dit is het bindmiddel dat de andere componenten bij elkaar houdt. Het bestaat uit epoxyhars en een verharder, die samen een chemische reactie ondergaan om het materiaal uit te harden (polymerisatie).
    
2. Verharder: De verharder is het noodzakelijke bestanddeel voor de epoxyhars om te reageren en uit te harden. De verharder moet in een gespecificeerde gewichtsverhouding aan de hars worden toegevoegd.
    
3. Vullers: Deze worden toegevoegd om bepaalde mechanische eigenschappen van de mortel te verkrijgen, zoals constructiehoogte of weerstand. Vaak gebruikte vulstoffen zijn kwartszand, kalksteenpoeder of andere minerale stoffen.
    
4. Toevoegingen: Deze kunnen worden toegevoegd om bepaalde eigenschappen van de mortel te verbeteren, zoals vloeibaarheid, hechting of bestendigheid tegen chemicaliën.

De materiaalkosten voor bouwmaterialen op basis van epoxyhars zijn niet onaanzienlijk. Daarom is een grondige voorbereiding van het project essentieel. In principe moet het werken met reactieve harsen, vooral op grote schaal, worden uitgevoerd door professionals.

Voorbereiding van het substraat:
Het te behandelen oppervlak moet droog en schoon zijn. Vooral betonnen oppervlakken moeten vaak mechanisch worden voorbereid door zandstralen of frezen en vervolgens worden gereinigd om ervoor te zorgen dat ze stofvrij zijn. Andere factoren die u moet overwegen en controleren zijn de temperatuur van de ruimte en luchtvochtigheid; bespreek deze met de materiaalleverancier.

Welke arbeidsmiddelen worden gebruikt:

• Elektronische weegschaal met digitaal display - als component A en B moeten worden afgewogen; in de meeste gevallen worden de twee componenten al in de juiste verhouding in aparte containers geleverd om doseerfouten te voorkomen.
• Meerdere voldoende grote, schone mengemmers - als het materiaal niet in de leveringscontainer kan worden gemengd
• Elektrische mengmachine en de juiste mengemmer, indien nodig een automatische menger voor grotere hoeveelheden
• Troffel, spatel, roller, kwast voor het aanbrengen van het materiaal; 
• Spijkerschoenen om in de verse coating te kunnen stappen
• Spijkerwals voor het verdichten en ontluchten van coatings
• Beschermende uitrusting: Draag altijd handschoenen en een veiligheidsbril om huidcontact met de hars te voorkomen. Bij grotere hoeveelheden wordt ook een ademhalingsmasker aanbevolen.
• Geschikt reinigingsmiddel, borstels en kwasten voor het reinigen van het gereedschap

Fundamentele aandachtspunten:

• Meng epoxyhars met verharder: Voordat het epoxyhars-zandmengsel wordt gemengd, moet de vloeibare hars correct worden gecombineerd met de verharder. De juiste mengverhouding wordt aangegeven door de fabrikant (bijv. 2:1 of 3:1). Nauwkeurig afwegen is noodzakelijk, omdat te veel verharder het uithardingsproces versnelt, terwijl te weinig kan leiden tot een kleverig en onstabiel oppervlak.
• Combiverpakkingen: Veel fabrikanten bieden epoxyhars en verharder aan in combiverpakkingen om de epoxyhars correct te mengen en doseerfouten te voorkomen.
• Houdbaarheid en verwerking: Na het mengen van de epoxyhars begint het uithardingsproces. De 'pottijd' beschrijft de periode waarin het gemengde materiaal nog kan worden verwerkt voordat het begint uit te harden. Dit varieert afhankelijk van de temperatuur - bij hogere temperaturen is de verwerkingstijd aanzienlijk korter.

Voormengen:
In de regel worden component A (hars) en component B eerst voorgemengd. De kunsthars is meestal vloeibaar en kleverig in zijn afleveringsvorm. De twee componenten moeten grondig gehomogeniseerd worden door voormengen. Roer het vloeibare harsmengsel met een langzaam draaiende mengmachine (~300 omwentelingen) en een mengemmer die weinig lucht in het mengsel trekt. Giet het harsmengsel na het voormengen in een andere emmer (verpotten) en meng opnieuw. Dit voorkomt dat er ongemengde componenten achterblijven op de bodem van de container of bijvoorbeeld in de hoeken.

Voeg, afhankelijk van het beoogde gebruik, de additieven toe aan het harsmengsel en meng opnieuw grondig.

Pottijd: De 'pottijd', ook wel verwerkingstijd of open tijd genoemd, is de periode waarin een reactieve hars na het mengen van de componenten nog kan worden verwerkt voordat deze begint uit te harden. Gedurende deze tijd blijft de hars vloeibaar en kan deze worden aangebracht of gegoten. De pottijd is een belangrijke factor bij het verwerken van reactieve harsen en kan variëren afhankelijk van het type hars, de omgevingstemperatuur en de hoeveelheid gemengd materiaal.

Verwerken:
Bij het werken met coatings vervoert u het afgewerkte mengsel met een transportapparaat. Dit beschermt de rug. Giet het materiaal uit, verspreid het met de rakel en verdicht het vervolgens met de spijkerroller. Het is belangrijk dat het materiaal altijd vers op vers wordt ingewerkt, anders ontstaan er ongewenste oneffenheden in het oppervlak.
Mortel wordt meestal aangebracht met een geschikte troffel. Indien nodig moet u de te behandelen oppervlakken eerst voorstrijken met een primer.

Uitharden:
Laat de epoxyhars volledig uitharden volgens de instructies van de fabrikant. Afhankelijk van het materiaal en invloeden van buitenaf kan dit een verschillende hoeveelheid tijd in beslag nemen.

Onjuiste voorbereiding van de ondergrond:
Het oppervlak is niet schoon, niet vrij van stof of vet en belemmert de hechting van het materiaal.

Doseerfouten:
Verkeerde mengverhouding van hars en verharder. Te weinig verharder leidt tot een kleverig oppervlak dat niet uithardt. Te veel verharder leidt tot een te snelle reactie en het mengsel wordt hard tijdens de verwerking. Als u de twee componenten zelf meet, zorg er dan voor dat u een digitale precisieweegschaal gebruikt en volg precies de instructies van de materiaalfabrikant.
Om deze fouten te voorkomen, worden de bouwchemicaliën geleverd in de juiste verhouding van voorverpakte componenten.

Verkeerd mengen:
Onvoldoende mengen of onvoldoende mengtijd leidt tot ongelijkmatige vermenging van de ingrediënten. In de regel moet het 3 minuten op lage snelheid worden gemengd en moet de juiste mengstaaf worden gebruikt.

Niet verpotten:
Om er zeker van te zijn dat het mengsel volledig gemengd is, schrijven veel materiaalfabrikanten voor om het mengsel te “verpotten”. Dit betekent dat het materiaal na de eerste menging wordt overgeheveld naar een tweede, schone emmer en dat het mengsel opnieuw grondig wordt gemengd. Dit voorkomt dat droog materiaal op de bodem of rand van de emmer achterblijft en harszakken oplost.

Luchtbellen in het mengsel:
Vooral ongunstig voor coatings. De mengsnelheid was te hoog of er is een verkeerde mengemmer gebruikt. De luchtbellen lossen mogelijk niet op tijdens de verdere verwerking en zorgen voor een onaantrekkelijk uiterlijk van het oppervlak.

Te lage temperatuur van de ruimte:
De uitharding wordt vertraagd, het oppervlak blijft kleverig. Zorg ervoor dat de kamertemperatuur binnen het voorgeschreven bereik ligt voordat u begint. Idealiter ligt de omgevingstemperatuur tijdens het aanbrengen van epoxyhars tussen 16 en 20°C. Bij temperaturen onder 15°C wordt de uithardingstijd verlengd, terwijl deze aanzienlijk wordt verkort bij temperaturen boven 25°C

Een doorslaggevende factor bij het verwerken van epoxyhars is de juiste mengtechniek. De keuze van het juiste mengmachine hangt af van de totale hoeveelheid, de grootte van de leveringscontainer en de consistentie van het kant-en-klare materiaal.

Aanbevolen mengmachines voor het mengen van epoxyharsmortel

• Mengmachines met twee assen: Deze handmatige dwangmengers, zoals de Xo 33 R duo of Xo 55 R duo, zijn ideaal om een epoxyhars-zandmengsel gelijkmatig en snel te mengen. Ze zorgen voor intensief mengen in korte tijd, zodat de materialen volledig worden gehomogeniseerd. Tegelijkertijd voorkomt de contrarotatie van de menggereedschappen dat de krachten van het materiaal op de operator inwerken. Dit maakt het gemakkelijker om zelfs zware mengsels te mixen.
• Emmermengers en schijfroerder: De eerste stap is het voormengen van de epoxyhars met lage viscositeit en de verharder. Afhankelijk van de hoeveelheid en de leveringscontainer wordt een elektronische mengmachine gebruikt, bijvoorbeeld XQ1 of XQ4. Gebruik hiervoor een mengstaaf dat zo min mogelijk lucht in het mengsel trekt(type KR of AR). Voor nog kleinere containers (tot 5 liter) kunt u ook een boormachine of een accuschroevendraaier als aandrijving gebruiken.  Afhankelijk van de chemische samenstelling van de hars kan deze ook dikker van consistentie zijn of kunnen er kleurpigmenten worden toegevoegd voor bijvoorbeeld een oppervlaktelaag. Een mengstaaf die het mengsel van boven naar beneden beweegt is hier ook geschikt voor. De LX-mengstaaf is hier ideaal voor. Er moet altijd voor worden gezorgd dat de mengstaaf tijdens het mengen volledig in het materiaal is ondergedompeld.

Mengtechnologie voor grotere projecten

Automatische mengers: Als mortel of coatings op grote schaal moeten worden gemengd, is het gebruik van geschikte machinetechnologie aan te raden, al was het maar voor de pottijd. Dit zorgt ervoor dat er constant voldoende vers materiaal kan worden verwerkt, dat het mengproces wordt uitgevoerd volgens consistente parameters en dat de fysieke belasting van de werknemers tot een minimum wordt beperkt. De verwerkingsprocedure wordt ook versneld door de machinetechnologie. Er zijn geen wachttijden of er kan minder personeel worden ingezet.

Factoren die de keuze van de machine beïnvloeden kunnen zijn: De samenstelling en de additieven van het materiaalmengsel, de resulterende taaiheid van het materiaal en de respectieve hoeveelheid per mengsel. Hoe wordt het materiaal naar de bouwplaats vervoerd en hoe lang is de transportroute van de mengplaats naar de verwerkingsruimte? Hoe goed kunnen de machine en het gereedschap worden gereinigd van het materiaal?
Mengmachines met verwisselbare kunststof emmers hebben hun waarde bewezen bij het verwerken van reactieve harsen. Zodra de emmers niet meer bruikbaar zijn door uitgehard hars en overeenkomstig gebruik, kunnen ze gewoon worden vervangen. Dit is goedkoper dan het handmatig reinigen van metalen mengemmers. 
Voor een kunstharsdekvloer met grind volstaat vaak een klassieke schijvenmenger. De pan-dwangmenger is vaak voldoende, omdat alleen de materialen met de hars moeten worden bevochtigd. Oppervlaktecoatings, voegmortel of renovatiemortel worden bij voorkeur gemengd met een dwangmenger met planetaire tandwielkast. Deze bewerken de onderdelen intensief en snel, terwijl een extra kantenschraper voorkomt dat er materiaal op de rand wordt afgezet. Het is ook nuttig om het mengproces te controleren met behulp van een timer.

Met de juiste voorbereiding en de juiste mengtechniek kunt u gemakkelijk zelf epoxyharsmortel maken. Zorg ervoor dat u de instructies van de fabrikant van het materiaal opvolgt met betrekking tot de mengverhouding en de verwerking. Of het nu gaat om betonreparaties, zware vloeren of andere toepassingen, een correct geproduceerde epoxyharsmortel biedt een duurzame en resistente oplossing. Voordat u epoxyharsmortels gebruikt, moet u ervoor zorgen dat de te behandelen ondergrond voldoet aan de specificaties (droogte, oppervlaktegesteldheid, temperatuur, enz...).